Madril - Sevilla linea

Puerta de Atocha Espainiako geltokirik enblematikoenetako bat da, hemeretzigarren mendeko trenbide-arkitekturaren adibiderik onenetakoa, eta bat egiten du, espazio, tradizio eta modernitate, apaindura eta funtzionalitatearekin, gutxik egiten duten bezala. Puerta de Atocha geltokiak urtero milioika bidaiari eta erabiltzaile jasotzen ditu, bere merkataritza eta jatetxe eskaintzak eta, batez ere, 4.000 m² baino gehiagoko markesina metalikoz estalitako lorategi tropikal paregabeak erakarritako milaka bisitariez gain: 10.000 landare-espezie baino gehiago ditu.

Eraikin historikoa 1888 eta 1892 artean eraiki zuen Alberto de Palaciok, Eiffelen dizipuluak; 150 metroko luzera eta 49 metroko zabalera eta 27 metroko altuerako burdinazko eta kristalezko markesina bikain bat proiektatu zuen. Atotxako geltokiak eraldaketa sakona izan zuen 1985 eta 1992 artean, Rafael Moneoren eskutik, Madril-Sevilla AHLari ongietorria egiteko. Garai horretakoa da lehen AVE trenak hartzeko sortutako gela hipostilo, zabal eta argitsua.

2010ean Madril-Valentzia AHL martxan jarri zenean, Moneo arkitektoa arduratu zen azken geltokiaren handitze ikusgarriaz. Erreforma horien ostean, Puerta de Atochak abiadura handiko 15 trenbide, 8 nasa eta iritsieretarako beste terminal bat ditu.

Ciudad Realgo geltokia 1992an inauguratu zen Madril-Sevilla AHLa martxan jarri zenean, 1880an eraikitako MZA terminal historikoaren ordez. Abiadura handiko eta ohiko sareko zerbitzuak ematen ditu eta 3 nasa eta 7 salgai-trenbide (4 UIC zabalerakoak eta 3 zabaleran iberiarrekoak) ditu.

Geltoki berria, hiriaren ekialdean eraikia, hiru altuerako egitura moderno bat da, gorputz triangeluar batez eta alboko bi eranskinez osatuta dagoena. Bere harrera-gune handia nabarmentzekoa da, piramide-formako argizulo batez estalita baitago. Bertan, erabiltzailearentzako zerbitzuak eta merkataritza- eta jatetxe-lokalak daude.

Puertollanoko geltokiak abiadura handiko zerbitzuak ditu, baita distantzia ertain eta luzekoak ere. Horretarako, 2 nasa eta 7 salgai-trenbide ditu (4 nazioarteko zabalerakoak eta 3 zabalera iberiarrekoak).Eraikina, 1992an inauguratu zen eta bistako adreiluz egindako bi zutabe handik eta alboetako zenbait eranskinetan oinarritutako pabiloi nagusi batek osatzen dute.

Córdoba Central geltokia Tres Culturas plazan dago. 1994an inauguratu zen, eta geltoki modernoa da, bere espazioak eta zerbitzuak erabiltzaileen eskarira egokitu dituena.

Hormigoiz eta kristalez egindako eraikin modernoak gela hipostilo handi bat du, 5 nasa eta 8 trenbide dituena (abiadura handiko 4 trenbide eta ohiko sareko 4).Bidaiarientzako ohiko zerbitzuez gain (informazioa, txartelen salmenta eta bezeroaren arreta), geltokiak merkataritza-eskaintza zabala eta askotarikoa eskaintzen du geltokiko dendak markari esker.

Sevillako tren-geltokiak nazioarteko erakusketa handiekin lotuta daude. Horrela, Sevilla Santa Justa geltokiak lekukoa hartu zion, abiadura handia iritsi zenean eta 1992an Sevillako Erakusketa Unibertsalarekin bat eginez, "Estación de Córdoba" Arma Plazako Trenbide Geltoki zaharrari; estilo neomudéarreko eraikina zen, 1889koa eta 1929ko Iberoamerikako Erakusketan Sevillako Pabiloia hartzeko eraiki zen.

Sevilla Santa Justa geltokia Antonio Cruz Villalón eta Antonio Ortiz Garcíak egin zuten. 12.000 m²-ko azalera du eta iparraldetik hirira sartzeko bide nagusiaren ondoan dago.

Santa Justa bere neurriengatik eta funtzionaltasun handiagatik nabarmentzen da, ibilgailuen joan-etorriak azkar eta eroso egiteko aukera ematen baitu. Barrualdean, ongi bereizitako hiru espazio ditu, bezeroei ongietorria egiteko:sabai altuak eta argitasun inguratzailea dituen harrera-gunea, 3.000 m²-koa, trenbide-sortarekiko perpendikularra (bertan, armairuak, kafetegiak eta dendak daude); nasetara jaisteko arrapalak; eta, azkenik, ganga handia, kiribilean argirantz proiektatutako hiru arku metaliko bereizgarritan banatua. Igogailuek eta arrapala mekanikoek lotzen dute harrera-gune nagusia nasekin. 800 ibilgailurentzako aparkalekua ere badu.

Hamahiru trenbideko sorta bat du (sei nazioarteko zabalerakoak (UIC) eta zazpi zabalera iberiarrekoak), eta zazpi nasa. Guztiak, diseinu originaleko zirkuluerdi-formako metalezko gangaz estalita daude.Sevilla Santa Justak ere merkataritza eta aisialdirako eskaintza zabala du geltokiko dendak markari esker.